Problem niedoborów witaminy D dotyczy całej populacji polskiej. Według szacunków prawie połowa naszego społeczeństwa może cierpieć z powodu objawów niedoboru tej witaminy. Najbardziej narażone są na to dzieci, osoby starsze oraz kobiety.
W okresie letnim 80% dziennego zapotrzebowania na tę substancję zapewnia jej synteza w skórze pod wpływem promieni UV. Jedynie 20% pochodzi z diety. Niestety w przypadku naszego kraju tak dynamiczna produkcja witaminy D w skórze może zachodzić tylko w okresie od kwietnia do wrześnie, gdy do ziemi dociera najwięcej promieni słonecznych i pod warunkiem, że nasza skóra nie jest chroniona filtrami UV a słonce oddziałuje na minimum 18% powierzchni naszego ciała, przez co najmniej 15 minut. Z końcem września ilość promieni słonecznych docierających do ziemi w naszej długości geograficznej maleje, dni stają się, co raz krótsze a skórna synteza witaminy D przestaje mieć znaczenie kliniczne.
Rola witaminy D w organizmie
Najlepiej poznana jest rola witaminy D w regulacji gospodarki wapniowo – fosforanowej, która odpowiada za prawidłowy rozwój układu kostnego u dzieci oraz utrzymanie odpowiedniej gęstości kości u osób dorosłych. Nie jest to jednak jedyny wpływ witaminy D na nasz organizm. Niedobory tej witaminy zwiększają podatność na infekcje, powodują osłabienie siły mięśniowej oraz pogorszenie nastroju. Witamina D wpływa korzystnie na normalizację ciśnienia tętniczego a jej obniżone stężenie w osoczu może prowadzić do zaostrzenia takich chorób jak nieswoiste choroby zapalne jelit, reumatoidalne zapalenie stawów, astma oskrzelowa, miażdżyca kończyn dolnych oraz tętnic wieńcowych, niewydolność serca. Dodatkowa suplementacja witaminą D poprawia stan chorych cierpiących na schorzenia centralnego układu nerwowego takich jak stwardnienie rozsiane, Parkinsonizm, udar mózgu, otępienie starcze, autyzm, padaczka, schizofrenia oraz depresja. Najnowsze badania sugerują również, że witamina D może wpływać na zmniejszenie ryzyka rozwoju raka piersi i prostaty oraz mięśniaków u kobiet.
Czy można zbadać poziom witaminy D w organizmie?
Stężenie witaminy D w organizmie bada się poprzez pomiar jej najbardziej aktywnej formy 25(OH)D3 w osoczu krwi. Badanie takie można wykonać w laboratorium analitycznym. Materiałem do analiz jest krew żylna. Prawidłowe wartości witaminy D powinny wynosić od 75 do 125nmol/L (30-50ng/mL). W przypadku otrzymania wyniku poniżej tej wartości konieczna jest suplementacja witaminy D. Przedawkowanie tej witaminy jest trudne. Za toksyczne uważa się stężenie powyżej 500nmol/L (200ng/Ml).
Najwyższe stężenie witaminy D w ustroju obserwuje się we wrześniu. Jest to związane z silnym nasłonecznieniem skóry w miesiącach letnich. Warto zwrócić na to uwagę decydując się na wykonanie pomiaru stężenia witaminy D.
Suplementacja
Rekomenduje się, aby dobowa podaż witaminy D dla dorosłego mieszkańca Polski wynosiła od 800 do 2000IU. W tej właśnie ilości witamina D powinna być suplementowana w okresie od września do kwietnia. Suplementacja przez cały rok wskazana jest u tych ludzi, u których efektywna synteza w skórze witaminy D w miesiącach letnich nie jest możliwa. Ma to ma miejsce w grupie osób starszych po 65 roku życia, u których postępujące procesy związane ze starzeniem się organizmu wpływają na zmniejszoną efektywność procesów syntezy witaminy D.
Źródła witaminy D
Najbogatszymi źródłami witaminy D w naszym pożywieniu są przede wszystkim ryby a wśród nich najwięcej witaminy D zawiera węgorz, śledź, dorsz, łosoś i makrela. Ponadto, aby uzupełnić niedobory witaminy D warto spożywać mleko krowie, masło, jaja kurze, przetwory sojowe oraz oliwa i oleje roślinne.
Źródła:
Wicha J: Droga pod słońce. Wczesna historia witaminy D. Wiadomości Chemiczne, 2012, 66 (7-8), 671-696.
Pierrot-Deseilligny C.: Clinical implications of a possible role of vitamin D in multiple sclerosis. Journal of Neurology, s. 1468-1479, 2009.
B. Dawson-Hughes i współpracownicy. IOF position statement: vitamin D recommendations for older adults. Osteoporosis International, IV 2010.
Evatt ML, Delong MR, Khazai N, Rosen A, Triche S, Tangpricha V: Prevalence of vitamin d insufficiency in patients with Parkinson disease and Alzheimer disease. Arch. Neurol. 65 (10), s. 1348–52, październik 2008.
Vitamins: what they do and where to find them (EUFIC). W: European Food Information Council [on-line]. 10-12-2010.
