Wydawać by się mogło, że żywność typu fast-food to wynalazek XX wieku – nic bardziej mylnego. Już starożytni Rzymianie kupowali na Forum Romanum kawałek mięsa wołowego, wciśnięty pomiędzy dwie kromki pieczywa, przypominający współczesne hamburgery.
Co oznacza tak dziś powszechny termin „fast food”?
Fast food – to z angielskiego dosłownie szybka żywność, to rodzaj pożywienia szybko przygotowywanego i serwowanego na poczekaniu. Zawiera dużą ilość tłuszczów
i węglowodanów, przy równoczesnym niedoborze cennych dla organizmu substancji – błonnika, witamin i minerałów.
W ostatnich kilkunastu latach restauracje typu „fast food” na stałe wpisały się w krajobraz Polski. Są one obecne wszędzie: w centrach miast, na peryferiach, przy centrach handlowych, stacjach benzynowych, na dworcach kolejowych, a także przy głównych trasach komunikacyjnych.
Co wpłynęło na szybki rozwój restauracji typu „fast food”?
- globalizacja – łatwiejszy kontakt ludności krajów rozwijających się z produktami i innowacjami pochodzącymi z krajów wysoko uprzemysłowionych
- szybki rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych
- media i reklama
Pierwsze restauracje typu „fast food” powstały w latach 50-tych minionego stulecia w Stanach Zjednoczonych. W Polsce początek rozwoju rynku fast food przypada na lata 1991-1992, kiedy zagraniczne sieci jedna po drugiej zaczęły uruchamiać swoje oddziały.
Najpopularniejsze w Polsce sieci „fast food” to:
- McDonald’s Corporation
- Burger King
- Kentucky Fried Chicken
- Pizza Hut
- Da Grasso
- Telepizza
- Subway
W Polsce obok globalnych sieci restauracji typu „fast food” funkcjonują rodzimi konkurenci, np.: MrHamburger, Polskie Jadło, Tivoli, którzy pomimo niewielkiego udziału na rynku, z roku na rok są coraz bardziej widoczni, walczą o klienta i systematycznie doskonalą swoją ofertę.
White Castle – Biały Zamek
Mając na myśli typowe jedzenie „fast food”, należałoby wspomnieć o pierwszym ogniwie tej nowej gałęzi przemysłu spożywczego. Był nim White Castle – Biały Zamek – sieć restauracji założona w 1916 r. przez J.Waltera Andersona i Bilego Ingrama. Sprzedawali oni hamburgery za 5 centów razem z frytkami i colą.
White Castle okazał się wielkim sukcesem. Odegrał on dużą rolę w upowszechnianiu tego typu jedzenia, sprzedając ludziom prawo do zakładania ich własnych firm White Castle, (opartych na partnerstwie z firmą założycielską oferującą informacje, sprzęt, przepisy oraz wsparcie mające na celu odniesienie sukcesu). Ten pomysł okazał się strzałem w dziesiątkę – znalazł on wielu naśladowców.
W 1950 r. jedzenie typu „fast food” osiągnęło swój szczyt rozwojowy w związku ze wspaniałym rozkwitem państwa, jak również z faktem, że życie Amerykanów stało się jeszcze szybsze. Restauracją, która w tym czasie odnosiła największy sukces był McDonald’s założony w 1948 r. przez braci Richarda i Maurice’a.
Dobrze znaną w Polsce firmą jest Kentucky Fried Chicken – KFC, która w swej ofercie zamieściła kurczaka przyrządzanego według receptury południowej, puree z ziemniaków oraz surówkę z białej kapusty.
Historia i sukces KFC wiąże się nieodłącznie z osobą Colonela Harlanda Sandersa – autora specjalnej mieszanki 11 ziół i przypraw, w której przyrządzane są kurczaki serwowane przez tę sieć. Oryginalną panierkę opracował w 1939 roku i podawał ją w swoim lokalu. Siedemnaście lat później Sanders sprzedał swój słynny przepis właścicielom innych restauracji, przyniosło mu to ogromne korzyści i pozwoliło na rozwój całej sieci restauracji Kentucky Fried Chicken w całych Stanach Zjednoczonych.
Jakie menu oferują nam dzisiejsze „fast foody”?
- Grupa I: Produkty węglowodanowo – tłuszczowe (frytki, ciastka);
- Grupa II: Produkty węglowodanowo – tłuszczowo – białkowe (hamburgery, cheeseburgery, kurczaki w cieście, pizze, kebaby);
- Grupa III: Napoje i desery (coca – cola, inne napoje gazowane, herbata, kawa, czekolada, soki, koktajle, lody, ciastka);
- Grupa IV: Dodatki (sałatki, kukurydza prażona, chipsy, sosy, ketchup, majonez, sól, cukier).
Coca-Cola
Pisząc o żywieniu typu „fast food” nie sposób nie wspomnieć o Coca-Coli – najpopularniejszym napoju, znanym i lubianym na całym świecie. Została ona odkryta przez przypadek w 1886 roku przez amerykańskiego aptekarza Pembertona. Był to napój na bazie liści koki i orzeszków koli. Są to dwa składniki, które odróżniają Coca Colę od innych napojów określanych mianem „cola”.
Coca – Colę zarejestrowano w 1893 roku. Wówczas napój stał się hitem, a zyski ze sprzedaży w 1912 roku sięgnęły 50 milionów dolarów. W 1906 roku rozpoczęła się ekspansja firmy poza USA, napój trafił na Kubę i do Panamy, w Polsce zaś Coca Cola pojawiła się w 1972 roku dzięki umowie zawartej między władzami PRL a koncernem.