Nikiel jest pierwiastkiem wszechobecnym w otoczeniu człowieka – występuje w glebie, wodzie, powietrzu oraz w żywności. Z tego powodu stanowi bardzo częstą przyczynę alergii. Szacuje się, że aż 50-60 milionów Europejczyków posiada nadwrażliwość na ten pierwiastek. Objawy uczuleniowe obejmują najczęściej kontaktowe zapalenie skóry, spojówek, śluzówki nosa bądź astmę.
Większe ryzyko alergii na nikiel występuje u kobiet oraz u osób z wczesną ekspozycją na ten pierwiastek (np. u osób, które nosiły kolczyki w dzieciństwie). Jak pokazują badania, włączenie odpowiedniej diety (ubogiej w nikiel), ma wpływ na przebieg nadwrażliwości.
Z powodu dużej dostępności w środowisku, przeciętna dieta dostarcza dostateczną ilość niklu do wywołania reakcji autoimmunologicznej u osób z nadwrażliwością. Jego zawartość w pożywieniu jest ściśle związana ze stężeniem występującym w glebie i zmienia się w zależności od miejsca hodowli. Znaczący wpływ na to ma rodzaj gleb, stosowanie nowoczesnych praktyk rolniczych (nawozy syntetyczne, pestycydy) oraz zanieczyszczenia powietrza. Warto wspomnieć, że nikiel gromadzi się częściej w tkankach roślinnych niż zwierzęcych.
Czego unikać?
Do pokarmów o wysokiej zawartości niklu należą: kakao, orzechy, migdały, soja, nasiona warzyw strączkowych, zboża (pszenica, żyto, owies, jęczmień, proso, gryka), wino, piwo, pomidory, wiśnie, czekolada, herbata, posiłki typu fast-food, proszek do pieczenia, skorupiaki, niektóre ryby (łosoś, makrela, tuńczyk, śledź), żelatyna, oraz gotowe mieszanki przyprawowe (fixy do dań). Warzywa liściaste (np. sałata) ze względu na dużą kumulacje niklu, powinny być spożywane z umiarem. Wysoką zawartość niklu w pożywieniu stwierdza się również w pożywieniu poddanemu obróbce termicznej przy użyciu naczyń ze stali nierdzewnej.
Z diety powinno się wykluczyć żywność puszkowaną – konserwy mięsne, rybne, warzywne i owocowe oraz napoje w puszce.
Jakie produkty włączać do diety?
Podstawę diety osób uczulonych na nikiel powinno stanowić mięso i jego przetwory, ryby (z wyjątkiem łososia, makreli, tuńczyka), mleko i przetwory mleczne (jogurty, kefiry, maślanki, sery), jaja, ryż, oleje oraz warzywa i owoce (szczególnie z upraw ekologicznych).
O czym warto pamiętać?
Osoby posiadające nadwrażliwość na nikiel powinny unikać picia wody z kranu oraz spożywania posiłków poza domem. Powinny one dbać o to żeby posiłki były świeże, a produkty do ich przygotowania zakupione w sprawdzonym miejscu (uprawy ekologiczne, bazary oddalone od ruchliwych ulic). W miarę możliwości dieta powinna być jak najbardziej urozmaicona. W przypadku trudności ze skomponowaniem diety należy skonsultować się ze specjalistą.
Podsumowanie
Nikiel jest wszechobecnym pierwiastkiem śladowym i jego zupełna eliminacja z diety jest niemożliwa. Warto pamiętać jednak, że stosowanie odpowiedniej diety zapewnia zmniejszenie objawów wywołanych nadwrażliwością.
Piśmiennictwo:
1. Gilette B.: Nickel named „Allergen of the Year”. Dermat. Times 2008; 4: 15-16.
2. Sharma A.D.: Relationship between nickel allergy and diet, 2007; 73 (5): 307-312.
3. Ysart G, Miller P, Crews H, Robb P.: Dietary exposure estimates of 30 elements from the UK Total Diet Study. Food Additives and Contaminants, 1999; 16(9) : 391-403.
4. Han H.J., Lee B.H., Park C.W.: A study of Nickel Content in Korean Foods. Korean J Dermatol 2005;43:593-598.
5. Smith-Sivertsen T., Lund E., Thomassen Y. i wsp.: Human nickel exposure in a area polluted by nicel refining: the Sor-Varangen Study. Arch Environ Health 1997; 52: 464-467.
