Otyłość to zjawisko, które towarzyszy ludzkości od wieków. Początkowo traktowano ją jako symbol zdrowia, bogactwa i wysokiej pozycji społecznej. Dopiero w XX wieku zaczęto ją wiązać z pogorszeniem stanu zdrowia, a w świadomości społecznej rozpowszechnił się kult szczupłej sylwetki. Na diametralną zmianę poglądów wpłynęły wyniki badań populacyjnych, z których wynikało, że otyłość stanowi znaczne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka.
Czym jest otyłość?
Otyłość to złożona, przewlekła choroba, charakteryzująca się zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej, spowodowana stylem życia promującym dodatni bilans energetyczny. Jest ona uwarunkowana wieloma czynnikami metabolicznymi, genetycznymi, psychologicznymi oraz środowiskowymi.
Pod koniec XX wieku nadmierna masa ciała stała się głównym problemem zdrowotnym, socjalnym i ekonomicznym w krajach rozwiniętych gospodarczo. W niezwykle krótkim dla historii człowieka czasie otyłość rozwinęła się w skali epidemicznej i obecnie szacuje się, że na świecie około 25% dorosłych ludzi ma nadwagę. Liczne dane zapowiadają ciągłe narastanie rozmiarów tego problemu w przyszłości. Wyniki pochodzące z badania stanu zdrowia w Anglii sugerują, że w 1980 roku 6% mężczyzn i 8% kobiet w Wielkiej Brytanii było klinicznie otyłych, podczas gdy w 2005 roku – aż 24% mężczyzn i 28% kobiet. W 2005 roku rozpoznano dodatkowo nadwagę u 68% mężczyzn i 60% kobiet.
Kraje z największą liczbą osób otyłych
Krajem o szczególnie dużym odsetku ludzi otyłych są Stany Zjednoczone Ameryki, gdzie od lat osiemdziesiątych XX wieku częstość występowania tego schorzenia podwoiła się wśród dorosłych i potroiła wśród dzieci. W 2005 roku aż 60,5% obywateli USA miało nadmierną masę ciała, z czego 33,6% osób – miało nadwagę, 23,9% – otyłość oraz 3% – otyłość olbrzymią. Niepokojący jest fakt, iż w 2004 roku nadwagę miało 17,1% amerykańskich dzieci i młodzieży – 18,2% chłopców oraz 16% dziewcząt.
Częstsze występowanie otyłości potwierdzają także dane Światowej Organizacji Zdrowia, według których od lat osiemdziesiątych XX wieku średnia zapadalność na tę chorobę w Europie wzrosła 3 – krotnie. Obliczenia WHO dowodzą, że przewidywana liczba osób otyłych w Europie w 2010 roku wynosić będzie 150 milionów dorosłych oraz 15 milionów dzieci.
Otyłość wśród dzieci i młodzieży
Problem nadmiernej masy ciała dotyczy osób dorosłych, jak również dzieci i młodzieży. Nadwaga i otyłość dotykają coraz młodszych osób. Z badań The International Obesity Task Force opublikowanych w 2005 roku wynika, że co piąte dziecko w Europie ma problem z utrzymaniem należnej masy ciała. Wykazano również, iż 16 – 22% Europejczyków w wieku 4 – 18 lat ma nadmierną masę ciała, a wśród nich 4 – 6% ma otyłość. Niestety, aktualnie rozpoznaje się około 400 tysięcy nowych przypadków nadwagi lub otyłości. W latach siedemdziesiątych XX wieku roczny wzrost częstości otyłości wynosił 0,2%, natomiast w 2000 roku – aż 2%.
Podsumowanie
Otyłość z roku na rok dotyka coraz większą liczbę osób także w Polsce. Wyniki badań POL-MONICA, przeprowadzone w latach 1984 – 1993 wykazały otyłość u 20% mężczyzn i 30% kobiet, zamieszkujących Warszawę. Natomiast przeprowadzone w latach 2003 – 2005 wieloośrodkowe badania (w ramach projektu WOBASZ) wykazały nadwagę u 40,4% badanych mężczyzn i u 27,9% kobiet oraz otyłość u 21,2% mężczyzn i 22,4% kobiet. Również wśród polskich dzieci i młodzieży wzrasta częstość występowania nadmiernej masy ciała. Z badań przeprowadzonych przez Zakład Medycyny Szkolnej Instytutu Matki i Dziecka
w 2005 roku wynika, iż 8,8% gimnazjalistów ma nadwagę, a 4,5% cierpi na otyłość.
Źródło: E. Tałałaj
