Jak zapobiegać zakwaszeniu organizmu?

Szacuje się, że aż u 85% Europejczyków występuje przewlekłe zakwaszenie organizmu. Do jego przyczyn zaliczyć można między innymi nieodpowiednią dietę (ubogą w warzywa i owoce, a bogatą w produkty mięsne), przyjmowanie zbyt małej ilości płynów, niewłaściwy wysiłek fizyczny, skutki nadmiernego przyjmowania niektórych leków, uzależnienia, stres, stosowanie restrykcyjnych diet oraz spożywanie nadmiernej ilości pokarmu.

Czym jest równowaga kwasowo-zasadowa?

Równowaga kwasowo-zasadowa to stan, podczas którego występuje prawidłowy stosunek anionów do kationów w płynach ustrojowych. Warunkuje on odpowiednie pH organizmu oraz przebieg funkcji życiowych. Prawidłowy wskaźnik pH krwi mieści się w granicach 7,35-7,45.

Nawet w warunkach fizjologicznych organizm ludzki ma tendencje do zakwaszania. Dzieje się tak, ponieważ większość produktów przemiany materii to kwasy. Przykładowo, podczas nadmiernego wysiłku przy niedostatecznej przemianie węglowodanów powstaje kwas mlekowy, podczas oksydacji węglowodanów, tłuszczów i białek wytwarza się kwas węglowy (w większości wydalany przez płuca pod postacią dwutlenku węgla), a podczas utleniania niektórych aminokwasów (cystyny i metioniny) produkowany jest kwas siarkowy. Substancjami o charakterze zasadowym występującymi w ustroju są zazwyczaj związki metali, zmagazynowane w organizmie lub przyjmowane wraz z pokarmem.

Na czym polega zakwaszenie organizmu?

Zakwaszenie organizmu (acidoza) to stan nadmiernego nagromadzenia się we krwi substancji o charakterze kwaśnym lub nieodpowiednia ilość substancji o charakterze zasadowym. W takich sytuacjach dochodzi do obniżenia pH w organizmie. Zakwaszenie powoduje przemieszczanie się elektrolitów (głównie potasu) między przestrzeniami wodnymi. Kwaśne pH krwi nasila katabolizm (rozpad) białek i wydalanie wraz z moczem magnezu, sodu i wapnia, obniża zużycie glukozy przez mózg oraz zmniejsza kurczliwość mięśnia sercowego.

Warto zaznaczyć, że kwaśny odczyn krwi powoduje starzenie się organizmu (np. zmarszczki) oraz opuchlizny (organizm zatrzymuje wodę by rozcieńczyć kwaśny roztwór). Dodatkowo, niskie pH sprzyja rozwojowi nowotworów, miażdżycy, cukrzycy oraz osteoporozy.

Objawy zakwaszenia organizmu

Zakwaszenie organizmu jest zjawiskiem szczególnie niebezpiecznym. Do najczęstszych objawów przewlekłej acidozy należą:

– bóle i zawroty głowy,
– przewlekłe zmęczenie,
– zaparcia, wzdęcia i inne problemy trawienne,
– apatia,
– brak apetytu,
– łamanie się paznokci, wypadanie włosów, sucha skóra, trądzik, problemy z cerą, starczy wygląd,
– zapalenia błony śluzowej żołądka,
– grzybica przewodu pokarmowego,
– nadciśnienie tętnicze krwi,
– nieprawidłowe ukrwienie kończyn,
– opuchlizny,
– dna moczanowa, zapalenia stawów, bóle mięśni.

Zakwaszenie organizmu oprócz wyżej wymienionych objawów może prowadzić do zawału serca, rozwoju nowotworów, depresji, zaburzeń snu i koncentracji, obniżenia popędu seksualnego, zmniejszenia wytrzymałości u sportowców oraz zachwiania odporności całego organizmu.

Produkty spożywcze o charakterze kwaśnym i zasadowym

Produkty spożywcze zawierają różną ilość poszczególnych pierwiastków kwaso-i zasadotwórczych, wpływając tym samym na ich charakter. Do pierwiastków kwasotwórczych zalicza się chlor, siarkę oraz fosfor, natomiast do zasadotwórczych sód, potas, magnez oraz wapń.

Do produktów o silnym działaniu zakwaszającym należą mięso i jego przetwory, jaja, ryby oraz w mniejszym stopniu produkty zbożowe. Aby zachować równowagę kwasowo-zasadową organizmu, nasza dieta powinna opierać się głównie na warzywach oraz owocach. Należy zrezygnować z cukru (mimo swojego smaku działa silnie zakwaszająco), białej mąki, kawy i mocnej herbaty.

Tab. Produkty Zakwaszające i Produkty alkalizujące

Co jeszcze?

Aby zapobiegać zakwaszeniu organizmu, oprócz odpowiedniej diety, należy unikać stresu, używek oraz nadmiernemu wysiłkowi fizycznemu. Należy uprawiać umiarkowanie intensywną aktywność fizyczną, najlepiej na świeżym powietrzu.

Podsumowanie

Stan zakwaszenia organizmu jest zjawiskiem szczególnie niebezpiecznym. Do jego najgroźniejszych powikłań zalicza się rozwój nowotworów oraz chorób układu sercowo-naczyniowego. Jedną z głównych przyczyn kwasicy jest nieodpowiedni styl życia, w tym nieprawidłowa dieta. Aby zachować równowagę kwasowo-zasadową organizmu do swojej diety należy włączyć duże ilości warzyw (do każdego posiłku) oraz owoców (min. 2 porcje w ciągu dnia). Należy ograniczać mięso i jego przetwory oraz zrezygnować z cukru, białej mąki i używek.

Źródła:
1. Passmore R., Eastwood M.A.: Water and electrolytes. Churchill-Livingstone, Edinburgh 1986.
2. Gawęcki J., Hryniewiecki L.: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. PZWL, Warszawa 2007.