Choroby dietozależne, jak sama nazwa wskazuje, są przede wszystkim spowodowane nieprawidłowym sposobem odżywiania. Szanse rozwoju chorób na tle dietozależnym wzrastają wraz z brakiem aktywności fizycznej i uwarunkowaniami genetycznymi. O ile na geny wpływu nie mamy, tak z pozostałymi dwoma czynnikami jesteśmy w stanie coś zrobić.
Przede wszystkim, aby skutecznie zapobiec wystąpieniu chorób dietozależnych należy regularnie ćwiczyć i zdrowo się odżywiać. Co to znaczy zdrowo? Na to pytanie postaramy się odpowiedzieć na przykładzie profilaktyki najpopularniejszych chorób dietozależnych.
Otyłość
Otyłość, o czym warto wiedzieć, jest chorobą. Najczęściej jest ona skutkiem systematycznej, nadmiernej konsumpcji żywności, która prowadzi do magazynowania energii w postaci tkanki tłuszczowej. Zbyt duża ilość tłuszczu w organizmie powoduje szereg niebezpiecznych dla zdrowia zaburzeń metabolicznych.
Aby zapobiec rozwojowi otyłości, zaraz obok zwiększenia aktywności fizycznej, należy codziennie spożywać 4-5 posiłków o niewielkiej objętości. Zamiast soków i napojów gazowanych, należy wybierać czystą wodę mineralną. Profilaktyka otyłości wiąże się z eliminacją podjadania przekąsek między posiłkami, zwłaszcza w postaci słodyczy czy chipsów. Należy również zwiększyć udział warzyw w diecie, które powinny być podstawą każdego posiłku, a zamiast pieczywa z białej mąki pszennej, należy wybierać pieczywo pełnoziarniste. Wykluczeniu z diety ulegają również tłuste mięsa i alkohol.
Choroby układu krążenia
Na choroby układu krążenia składają się: miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, zawał, udar i choroba wieńcowa. Za ich rozwój w dużej mierze odpowiada nieprawidłowa dieta, bogata w nasycone kwasy tłuszczowe, izomery trans kwasów tłuszczowych, cholesterol czy zbyt duża podaż sodu. Profilaktyka chorób układu krążenia opiera się na zasadach zdrowego odżywiania. Aby zapobiec wystąpieniu miażdżycy czy zawału należy ograniczyć spożycie tłustych mięs, produktów pochodzenia zwierzęcego (smalec, masło, śmietana), obfitujących w cholesterol żółtek jaj czy twardych margaryn na korzyść zwiększonej podaży tłustych ryb morskich i olejów roślinnych zawierających kardioprotekcyjne kwasy tłuszczowe omega-3.
Należy spożywać większe ilości warzyw i owoców, będących źródłem witamin antyoksydacyjnych. Aby zmniejszyć szanse rozwoju nadciśnienia tętniczego, należy ograniczyć udział soli. Jej dzienne spożycie nie powinno przekraczać jednej łyżeczki do herbaty! Zmiana nawyków żywieniowych, zaprzestanie palenia i wdrożenie aktywności fizycznej to najlepsza profilaktyka chorób układu krążenia.
Choroby nowotworowe
One również należą do chorób dietozależnych. Duże spożycie fast-foodów, produktów wędzonych i słonych, mała ilość błonnika w diecie, zbyt duży udział tłuszczu zwierzęcego, częste smażenie i grillowanie na otwartym ogniu to czynniki, które przyczyniają się do rozwoju nowotworów. Skuteczna chemoprewencja bazuje na zmianie pewnych nawyków żywieniowych.
Zapobieganie nowotworom polega na zwiększeniu w diecie składników bioaktywnych, które będą zmiatały wolne rodniki i inne związki kancerogenne. Największe ilości tych składników znajdują się w warzywach i owocach oraz roślinach strączkowych. Należy również zwiększyć ilość błonnika pokarmowego pochodzącego z pełnoziarnistych produktów zbożowych i kwasów omega-3, których źródłem są przede wszystkim tłuste ryby morskie.
Cukrzyca typu II
Jest przewlekłą chorobą metaboliczną, w której dochodzi do upośledzenia zdolności organizmu do zużytkowania glukozy. Jej głównym czynnikiem ryzyka jest otyłość. W związku z czym, aby zapobiec rozwojowi cukrzycy typu II, należy wprowadzić wszystkie elementy profilaktyki otyłości. Nadmiar tłuszczu i węglowodanów prostych w diecie sprzyjają zaburzeniom metabolizmu glukozy.
Osteoporoza
Charakteryzuje się ubytkiem masy kostnej i zmniejszeniem jej gęstości, co skutkuje zwiększonym ryzykiem złamań. Osteoporotyczne rozrzedzenie kości dotyczy głównie ludzi starszych, zwłaszcza kobiet po menopauzie. Niedostateczne spożycie wapnia i witaminy D to główne czynniki żywieniowe, które sprzyjają chorobie. Nadmiar fosforanów i zbyt wysokie spożycie kawy i alkoholu dodatkowo wypierają wapń z kości. Profilaktyka żywieniowa osteoporozy polega na zwiększonym spożyciu produktów mlecznych, warzyw, jaj i tłustych ryb. Są to dobre źródła wapnia, witaminy D i białka – składników wzmacniających kości.
